Σε συνέχεια του πρώτου μέρους, θα σταθούμε στα αίτια που προκάλεσαν την Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος.
που έγινε
στο Δημαρχείο του προαστίου των Παρισίων, το 1920.
Μια συμφωνία
που θα τελείωνε τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και θα επικρατούσε Ειρήνη ανάμεσα στην
Οθωμανική Αυτοκρατορία και των Συμμαχικών Δυνάμεων, που αναλαμβάνουν να
διαμοιράσουν τα εδάφη δια λογαριασμό της Ελλάδος.
Με αυτή την
συμφωνία η Ελλάδα κατείχε αμιγώς τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και επίσης την
Θράκη από την οποία παραιτούνταν η Βουλγαρία οριστικά από κάθε δικαίωμά της σε
αυτή.
Η περιοχή
της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου, αλλά με την προϋπόθεση ότι θα διοικούνταν από
Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων και
θα μπορούσε
να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα.
Τα
Δωδεκάνησα παραδόθηκαν στην Ιταλία,
η οποία με
την σειρά της συμφώνησε να τα δώσει στην Ελλάδα, εκτός από την Ρόδο και το
Καστελλόριζο, και
η Βρετανία
έδινε την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε, μετά από δημοψήφισμα !
Η Βόρεια
Ήπειρος ενσωματωνόταν στο ιδρυόμενο Αλβανικό κράτος, ουσιαστικά προτεκτοράτο
της Ιταλίας.
Επίσης η
Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε στην
Βρετανία
την
Μεσοποταμίας, σημερινό Ιράκ, την Παλαιστίνη και την Υπεριορδανία ως
προτεκτοράτα.
Στην Γαλλία
παρέδιδε την Συρία και τον Λίβανο επίσης ως προτεκτοράτα.
Η Χετζάζ,
μέρος της σημερινής Σαουδικής Αραβίας, το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν
ανεξάρτητα κράτη.
Πρωθυπουργός
της Ελλάδος εκείνη την εποχή,
ήταν ο
Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα ευτυχής από αυτή την τεράστια
διπλωματική επιτυχία,
έχοντας
συντελέσει στην δημιουργία της Μεγάλης Ελλάδας των 2 Ηπείρων και των 5 Θαλασσών
!
Εκείνη την
περίοδο,
η κατάσταση
στο εσωτερικό της Ελλάδας ήταν έκρυθμη,
παρότι ο
Βενιζέλος επέστρεφε από το Παρίσι νικητής, με αυτή την συμφωνία, δεν έλειψε και
απόπειρα της δολοφονίας του.
Να σημειωθεί,
επίσης, ότι
εκείνη την
εποχή η Κυβέρνηση Βενιζέλου, είχε ξεπεράσει τον προβλεπόμενο χρόνο της θητείας
του, γνωστή στην Κοινοβουλευτική Ιστορία της Ελλάδος ως « Βουλή των Λαζάρων»
και λόγο αυτού του γεγονότος είχαμε
άμεσες εκλογές, αν και ο Βενιζέλος πίστευε την σίγουρη επανεκλογή του και στην
ολοκλήρωση της συμφωνίας !
Εκείνη την
εποχή επικρατούσαν δύο τάσεις,
οι
Βενιζελικοί, κόμμα των Φιλελευθέρων, για την εποχή συλλήβδην Αντιβασιλικοί και
η Ηνωμένη
Αντιπολίτευση, που ήταν ταυτισμένοι Βασιλόφρονες.
Σε αυτή την
εκλογική αναμέτρηση κερδίζουν τις εκλογές οι Βασιλόφρονες κι επαναφέρουν με
Δημοψήφισμα το Βασιλέα Κωνσταντίνο Α’, με πρωτοφανή «Παμψηφία»
Ναι 999.960 έναντι του Όχι 10.383.
Με αυτά τα
αποτελέσματα,
υπήρξε
οικονομικός αποκλεισμός της Ελλάδος από τους Συμμάχους φοβούμενοι τον
Φιλογερμανό, Βασιλέα Κωνσταντίνο Α’ και
όπως ήταν φυσικό, άλλαξαν πολιτική στάση, δείχνοντας εύνοια υπέρ των Τούρκων.
Η αρνητική
αυτή εξέλιξη συνοδεύεται και από την άρνηση να αναγνωρίσουν στην Ελλάδα
τα δικαιώματα του εμπολέμου, συμφωνία που ακυρώθηκε από την Ιταλία το 1922.
Οι Γερμανοί,
ήταν
σύμμαχοι της Τουρκίας, με τον Τούρκικο Στρατό να εκπαιδεύεται από εκείνους και
να τον ελέγχουν ή να το επηρεάζουν σημαντικά σε αποφάσεις και κινήσεις, ενώ τον
ενίσχυαν και οικονομικά.
Οι Ρώσοι
γρήγορα βγήκαν κι εκείνοι από το παιγνίδι του Πολέμου.
Οι Γάλλοι
και οι Ιταλοί
προτίμησαν
με οικονομικά ανταλλάγματα που δόθηκαν σε γαλλικές και ιταλικές επιχειρήσεις να
υπογράψουν συμφωνίες αποχώρησης από την ΝΑ και ΝΔ Μικρά Ασία αντίστοιχα.
Ο Κεμάλ έβλεπε
κάθε λόγο να έχει φιλία και με τις δυο αυτές πλευρές, αφού αυτό εξυπηρετούσε τη
χώρα του.
Αυτό είναι
το πρακτικό νόημα της ενεργητικής ουδετεροφιλίας,
Που αντιδιαστέλλεται
προς την παθητική ουδετερότητα.
Μάλιστα τον Οκτώβριο
του 1921,
υπόγραψε με
την Γαλλία ειδικό μνημόνιο «Franklin-Buillon» οικονομικής συνεργασίας με
τον Κεμάλ στην
Άγκυρα και η Γαλλία αποχωρούσε εντελώς από την Κιλικία,
ενώ
ταυτόχρονα αναγνώριζε «de facto» την μόνη κυβέρνηση της Τουρκίας του Κεμάλ, πράγμα
που του έλυνε και τα εσωτερικά προβλήματα με τον Σουλτάνο.
Εκείνο το
Μνημόνιο αποτέλεσε βαρύ διπλωματικό
πλήγμα για τους Έλληνες και θορύβησε ακόμα και τους Άγγλους για οικονομικούς
λόγους.
Η βρετανική διπλωματία
κατάλαβε, ότι
η συμφωνία αυτή ήταν μέρος μόνο μιας ευρύτερης Γαλλοκεμαλικής συμφωνίας, εφοδιασμού με πολεμικό υλικό του Κεμαλικού Στρατού, με αντάλλαγμα προνομιακή μεταχείριση Γάλλων επιχειρηματιών στην Κεμαλική Τουρκία.
Ωστόσο,
η Ελληνική
Κυβέρνηση προσπαθεί να αποδείξει στους Συμμάχους, ότι ήταν σε θέση να επιβάλλει
τους όρους της συνθήκης.
Αυτή η
προσπάθεια εξυπηρετούσε τους Συμμάχους και ειδικά τους Άγγλους,
γιατί με
αυτόν τον τρόπο κρατούσαν μπλεγμένη την Ελλάδα και ταπεινωμένο τον Κεμάλ.
Ο Ελληνικός
Στρατός, προωθημένος στην Φιλαδέλφεια και την Προύσα, κάλυπταν τους Βρετανούς
που κατείχαν το Τσανάκαλε – Τρωάδα, όπου ανενόχλητοι έλεγχαν τα Στενά.
Κατ’ αυτόν
τον τρόπο ο Κεμάλ
καθάριζε τα δευτερεύοντα μέτωπα, άνοιγε δρόμους άνετου ανεφοδιασμού και προλείαινε διπλωματικά το έδαφος, για να συγκεντρώσει τις προσπάθειές του προς τον πιο επικίνδυνο αντίπαλο, τους Έλληνες.
Ο Ελληνικός
Στρατός
είχε
αυτοκαταστραφεί ενώ τραγική τύχη περίμενε τους στρατιώτες που έπεσαν αιχμάλωτοι
στα χέρια των Τούρκων.
Εν τω μεταξύ
η Ελληνική Κυβέρνηση βρισκόταν
σε πλήρη
άγνοια της κατάστασης, μη έχοντας μέσον επικοινωνίας, αφού η Τούρκικη πλευρά
είχε φροντίσει να αποκόψει παντελώς.
Οι απώλειες
του έμψυχου στρατού υπολογίζεται περί των 50.000 νεκρών και 75.000 τραυματιών
στρατιωτών και αξιωματούχων.
Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει
καθώς και ο
ξεριζωμός ενός μεγάλου μέρους του χριστιανικού πληθυσμού Ελλήνων
και Αρμενίων
που κατέφευγε προς τα παράλια της Μικράς Ασίας, που κατά τους υπολογισμούς του
Οικουμενικού Πατριαρχείου ήταν περί τους 250.000.
Ενώ στην
Σμύρνη είχαν καταφτάσει, περί τους 15.000 Αρμένιους και συνωστίζονταν στα
διάφορα ιδρύματα και σπίτια της Αρμενικής Κοινότητας.
Οι έντονες
φήμες της γενικής κατάρρευσης μεγάλωναν την ένταση και την ανησυχία του
πληθυσμού και
οι αφίξεις των τρένων από το εσωτερικό της χώρας ήταν αδιάκοπη, καθώς και με κάθε άλλο μέσον κατέφταναν δεκάδες πρόσφυγες.
Προσπάθειες
για μια ελεύθερη αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού & Πληθυσμού κατόπιν
συμφωνίας με τον Κεμάλ δεν άφηναν τις παραμικρές αμφιβολίες να είναι επιτυχείς,
ενώ
50 Ελληνικά
Εμπορικά Πλοία παραμένουν στο λιμάνι της Χίου, χωρίς να μπορούν να προσφέρουν
βοήθεια, αφού η κυβέρνηση δεν επέτρεπε τον απόπλου προς τη Σμύρνη !
Σαββάτο, 27
Αυγούστου ή 9 Σεπτεμβρίου και ώρα 10:30, ήταν
όταν οι
πρώτοι έφιπποι Τσέτες, άτακτοι Τούρκοι πολεμιστές μπήκαν στη Σμύρνη.
Σφαγές και
λεηλασίες αρχίζουν να
συστηματοποιούνται
σε Έλληνες και Αρμένιους αφού θεωρούνται εχθροί του Ειρηνικού Τουρκικού
κράτους.
Τα συμμαχικά
πλοία αρνούνται κατηγορηματικά την παροχή
καταλύματος
στους πρόσφυγες, ενώ όσοι απελπισμένα κατέφευγαν στην προκυμαία αναζητώντας κάποιο πλεούμενο ή
κολυμπώντας
προσπαθούσαν να πλησιάσουν και να ανέβουν σε πλοία της Αγγλίας,
Γαλλίας,
Ιταλίας, σχεδόν κανείς δεν τα κατάφερε..
Τόσα πολλά
ήταν τα πτώματα που επέπλεαν στην παραλία, ώστε μπορούσες να περπατήσεις πάνω
τους.
Εικόνες
καταστροφής που δεν θύμιζαν τίποτα από το ένδοξο παρελθόν της πόλης και μετά
την προέλαση του Κεμάλ ως θριαμβευτής,
άντρες
σφαγμένοι και γυναίκες ατιμασμένες αποτελούσαν το κύριο σκηνικό της τραγωδίας!
Φωτιές καίνε παντού και ό,τι
δεν έχει
γίνει στάχτη ακόμα, ανατινάζεται με δυναμίτη.
Οι καπνοί
της καταστροφής, κατά την ημέρα και
το φέγγος
της πυρκαγιάς, κατά τη νύχτα, ήταν ορατοί τόσο από την Χίο όσο και από την
Σάμο.
Κατά τις επόμενες
νύχτες,
όταν ο κόσμος έντρομος από τις εκρήξεις έβγαινε στους δρόμους αντιμετώπιζε τις Τούρκικες Περιπόλους που τους καλούσαν να επιστρέψουν σπίτια τους, ενώ στη συνέχεια τους πυροβολούσαν για παράβαση του περιοριστικού - απαγορευτικού μέτρου κυκλοφορίας.
✎ ο Αντώνης Λουκόπουλος
Συνεχίζεται..