Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, θεωρείται μια από της κορυφαίες προσωπικότητες που πέρασαν από την νεοελληνική ιστορία της Ελλάδος !
Πτυχιούχος της νομικής σχολής, Πανεπιστημίου Αθηνών και από τον πρώτο χρόνο της αποφοίτησής του, συμπεριλήφθηκε ως μέλος της ελληνικής αποστολής του συνεδρίου της «ειρήνης» στο Παρίσι, της οποίας ομάδας επικεφαλής ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όπου έζησε για ένα χρόνο στο Παρίσι, όπως απαιτούσαν οι συνθήκες και το έργο που είχε αναλάβει. Μιλούσε πολύ καλά την Γαλλική και Γερμανική γλώσσα, αλλά και την Αγγλική !!!
Οι στρατιωτικές του υποχρεώσεις έως το 1923, αλλά και ο αιφνίδιος θάνατος του πατέρα του, το 1920, τον υποχρέωσαν να αναλάβει το δικηγορικό γραφείο του πατέρα του, ως μοναδικούς πόρους για την ζωή του και της μητέρα του, καθώς και του αδελφού του, αναστέλλοντας τις μεταπτυχιακές του σπουδές, όπου συνέχισε αργότερα.
Ακαδημαϊκή σταδιοδρομία
Ακολούθησε την Ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, έχοντας μια ξεχωριστεί και επιτυχημένη πορεία.
Όπως ο ίδιος σημείωνε και έχει γραφεί στην αυτοβιογραφία του, δε ελκόταν από το επάγγελμα της δικηγορίας. Συγκεκριμένα είχε πει :
Διετέλεσε διδάκτωρ της νομικής με θέματα «Η νομική ως τεχνική και επιστήμη» καθώς και «Φιλοσοφία και επιστήμη του Δικαίου» και «Κοινωνική φιλοσοφία των Αρχαίων Ελλήνων».
Παράλληλα με τα μαθήματά του στη νομική σχολή, δίδασκε και φιλοσοφία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Αρχίζει να ασχολείται με πολιτικά ζητήματα και αρθρογραφούσε υπέρ του δημοκρατικού πολιτεύματος, λόγω της δικτατορίας Μεταξά, όταν μάλιστα η κυβέρνηση Τσαλδάρη, το 1938, επιχείρησε να τον παύσει ως διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, μετά από έντονο διάβημα του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, παρέμεινε.
Το 1939, παρακολουθείται από το καθεστώς Μεταξά, κατά τις πανεπιστημιακές του παραδόσεις και παρ’ ότι αρχικά του πρότεινε να αναλάβει ανώτατο αξίωμα στην Εθνική Οργάνωση Νεολαίας – ΕΟΝ, στην συνέχεια τον συνέλαβε και τον εκτόπισε στη Σκύρο ως κομμουνιστή.
Η υποψία του καθεστώτος σε βάρος του ενισχύθηκε από τις επισκέψεις του Παναγιώτη Κανελόπουλου που πραγματοποίησε στους τόπους εξορίας του και στη συνέχεια μετατοπίστηκε στις Σπέτσες μετά από παρέμβαση του Κυριάκου Βαρβαρέσου προς τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη, οπότε και του επετράπη να επιστρέψει στην Αθήνα, το 1940.
Όταν εκδηλώθηκε ο πόλεμος μαζί με τους Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο και Ιωάννη Κακριδή έστειλαν επιστολή στο Μεταξά με την οποία του ζητούσαν να καταταγούν εθελοντικά και να πολεμήσουν.
Τελικά ο Κωνσταντίνος Τσάτσος χρησιμοποιήθηκε στη Διεύθυνση Εξωτερικού Τύπου για τη σύνταξη προπαγανδιστικών ξενόγλωσσων φυλλαδίων.
Περίοδος Κατοχής
Όταν εισήλθαν οι Γερμανοί στην Αθήνα μετέβη στο χωριό Βασσαράς της Σπάρτης, με την οικογένειά του, με απώτερο στόχο να μεταβούν δια μέσου Κυθήρων και Αντικυθήρων στην Κίσσαμο.
Εργάστηκε στην Εθνική Οργάνωση Χριστιανικής Αλληλεγγύης – ΕΟΧΑ, της Αρχιεπισκοπής και στο συσσίτιο του Πανεπιστημίου, ενώ
στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1941, εκφώνησε ομιλία προς τους φοιτητές του και στη συνέχεια τους συνέστησε να καταθέσουν ομαδικώς άνθη στο μνημείο του Άγνωστου στρατιώτη.
Να σημειώσουμε εδώ, ότι λόγω της φρούρησης του χώρου η κατάθεση πραγματοποιήθηκε στο άγαλμα του Διονύσιου Σολωμού στον Εθνικό κήπο, όπου την επομένη μέρα απολύθηκε από τη θέση του στο Πανεπιστήμιο και με τη βοήθεια του τότε Αρχιεπίσκοπου Δαμασκηνού επέστρεψε στο σπίτι του από το κρησφύγετο όπου κρυβόταν χωρίς να συλληφθεί.
Το 1942 ίδρυσε την « Σοσιαλιστική Ένωση» μαζί με τους Ξενοφώντα Ζολώτα, Γεώργιο Μαύρο, Άγγελο Αγγελόπουλο και Πέτρο Γαρουφαλιά.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής συνεργάστηκε με το Χριστόδουλο Τσιγάντε ως μέλος της επιτροπής που αποτελούσε το σύνδεσμο μεταξύ της κυβερνήσεως του Καΐρου και των αντιστασιακών οργανώσεων.
Αποξενωμένος ιδεολογικά από το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο προσέγγισε τον Εθνικό Δημοκρατικό Ελληνικό Σύνδεσμο – ΕΔΕΣ και την Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση – ΕΚΚΑ.
Για την δράση του αυτή καταδιώχθηκε για να διαφύγει τελικώς τον Ιούλιο του 1944 στη Μέση Ανατολή, μέχρι το Νοέμβριο του ίδιου έτους.
Μετά την απελευθέρωση, το 1944 έγινε τακτικός καθηγητής στη Νομική Σχολή Αθηνών.
Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι το Φεβρουάριο του 1946, όπου παραιτήθηκε για να θέσει υποψηφιότητα στις βουλευτικές εκλογές.
Μετά κατοχική περίοδος
Οι εκλογές τον Μαρτίου του 1946 ήταν οι πρώτες ελληνικές εκλογές μετά από περίοδο δέκα ετών, δεδομένου του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του Μεταξά, που είχε επιβάλλει δικτατορία από το 1936 και είχε καταργήσει τη Βουλή.
Αν και προερχόταν από πολιτική οικογένεια, η πρώτη του προσωπική και ουσιαστική ανάμειξη με την πολιτική έρχεται το 1945, όπου ανέλαβε Υπουργός Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Κοινωνικής Πρόνοιας , στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Πέτρου Βούλγαρη, προσωρινά για δύο μέρες.
Στην κυβέρνηση Κανελλόπουλου που σχηματίσθηκε τον ίδιο χρόνο αναλαμβάνει Υπουργός δύο υπουργείων, Τύπου και Πληροφοριών και προσωρινώς της Αεροπορίας.
Τον επόμενο χρόνο έθεσε υποψηφιότητα στις βουλευτικές εκλογές, όπου εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής και το 1949, ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Παιδείας και κατά τη διάρκεια της θητείας του οργάνωσε την εθνική πινακοθήκη.
Στις εκλογές του 1950 έθεσε υποψηφιότητα με το κόμμα του Κανελλόπουλου αποτυγχάνοντας όμως να εκλεγεί και εργάζεται στην εφημερίδα Καθημερινή ως δημοσιογράφος, ενώ παράλληλα επιστρέφει στην ενεργή δικηγορία για κάποιο διάστημα.
Στα τέλη του ίδιου έτους διορίζεται Υφυπουργός Συντονισμού για έξι μήνες, ενώ στην πορεία εξαναγκάζεται σε παραίτηση υπό την πίεση του Γεωργίου Παπανδρέου κι επανέρχεται ως Υπουργός επί Σοφοκλής Βενιζέλος στο ίδιο Υπουργείο.
Το 1952 περιοδεύει σε δέκα Αμερικανικά Πανεπιστήμια, ενώ παράλληλα ασκεί την μαχόμενη δικηγορία και αρθρογραφεί στην Καθημερινή.
Εκλέγεται βουλευτής στις επόμενες εκλογές, του 1958, υπό την Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή και αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Προεδρίας, έχοντας εκείνη την εποχή αρκετές αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων και αυτή του Υπουργείου Τουρισμού, οργανώνοντας μια σειρά ξενοδοχειακών καταλυμάτων του EOT, ξεκινώντας με το ξενοδοχείο της Πάρνηθας, ενώ επί υπουργίας του ενίσχυσε σημαντικά και τα διεθνή φεστιβάλ θεάτρου και μουσικής ανά την Ελλάδα.
Τον Ιούνιο του 1961 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών με 24 ψήφους υπέρ και 6 κατά, με έδρα τη Φιλοσοφία του Δικαίου.
Στην πορεία διετέλεσε Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος της Ακαδημία Αθηνών και ενώ επανεξελέγη βουλευτής τον ίδιο χρόνο, δεν ανέλαβε κάποιο χαρτοφυλάκιο Υπουργείου.
Μετά από παραίτηση του Υπουργού Βιομηχανίας, Ζήσης Ζησάκης, το 1962, αναλαμβάνει το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο και στην συνέχεια το υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.
Όταν αποχώρησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, από την πολιτική, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος απομακρύνθηκε από τις διαμάχες για την ηγεσία και στην συνέχεια επί Κυβερνήσεως Κανελλόπουλου αναλαμβάνει ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, στο οποίο παρέμεινε μέχρι την εγκαθίδρυση της δικτατορίας των Συνταγματαρχών κατά την 21η Απριλίου 1967.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος υπέγραψε κάποιες αντιδικτατορικές προκηρύξεις, γνωστός για τις προθέσεις του και τις δημοκρατικές του αντιλήψεις και τα δικτατορικά καθεστώτα, συνοδευόταν μονίμως και παρακολουθείτο από έναν.. αστυνομικό.
Μετά την Χούντα και τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης
Με τον ερχομό του ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γνωρίζει ότι έχει κοντά του, τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, ο οποίος είναι από τα πρώτα ονόματα που του έχει απόλυτη εμπιστοσύνη γνωρίζοντας την βαθιά του γνώση στα νομικά και συνταγματικά θέματα, αλλά και τα πολιτικά του πιστεύω.
Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος αναλαμβάνει από την πρώτη στιγμή, τον σχεδιασμό του νέου Συντάγματος για την επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και τις εκλογές που ακολουθούν.
Αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Πολιτισμού στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, μέχρι τις εκλογές.
Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, επιλέχθηκε ως πρώτος Πρόεδρος Δημοκρατίας, μετά την μεταπολίτευση επειδή συγκέντρωνε κάποια στοιχεία στον χαρακτήρα του, πέραν της βαθιάς επιστημονικής του κατάρτισης και γνώσης.
1. Η μεταξύ τους ταύτιση απόψεων, τέτοια που δεν του είχε προκαλέσει ποτέ πρόβλημα.
2. Το κύρος που είχε αποκτήσει κατά τη θητεία του στην Επιτροπή του Συντάγματος και η καλή συνεργασία που είχε με την αντιπολίτευση.
3. Το παλαιότερο θετικό Υπουργικό του έργο.
4. Θα τηρούσε την μεταξύ των δύο ανδρών συμφωνία, Καραμανλή – Τσάτσου, όταν θελήσει ο Καραμανλής να μεταπηδήσει στην θέση της Προεδρίας, θα παραιτείτο ο Τσάτσος και δεν θα εκμεταλλευόταν το αξίωμά του για να αυτοπροβολή.
Μια επιλογή που δικαίωσε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, τίμησε την εμπιστοσύνη που του έδειξε ο Καραμανλής.
Ως Πρόεδρος Δημοκρατίας οργάνωσε καλύτερα τον θεσμό της Προεδρευομένης Δημοκρατίας καλύτερα και ασχολήθηκε με βασικά ζητήματα της εθνικής πολιτικής.
Μετά το τέλος της θητείας του πραγματοποίησε πολλά ταξίδια στο εξωτερικό κυρίως για ακαδημαϊκούς λόγους, αφού είχε την τιμή να είναι μέλος αρκετών ακαδημιών του εξωτερικού.
Κατά τον χρόνο της θητείας του, αλλά και μετά συμμετείχε σε αρκετές συναντήσεις για το ευρωπαϊκό όραμα, ενώ συνέχισε και βοηθούσε για την συγγραφή αρκετών ιστορικών μελετών.
Ποιητικό έργο - Φιλοσοφικές μελέτες & Ιστορικές μελέτες
Η ενασχόληση του Κωνσταντίνου Τσάτσου από την νεαρή κιόλας ηλικία διαβάζοντας ποίηση και φιλοσοφικά έργα, τον ακολουθεί σε όλη την πορεία του βίου του, ενώ ο ίδιος άρχισε να γράφει ποιήματα, μόλις από την ηλικία των 15ε ετών.
Η οικογένεια Τσάτσου έχοντας στην κατοχή της μια ανεκτίμητης αξίας βιβλιοθήκη, δώρισε το σύνολο των βιβλίων του Κωνσταντίνου Τσάτσου στο σημερινό Κέντρο Βυζαντινών Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών.
Γράφει ο Αντώνης Λουκόπουλος